Hafıza bütün duyularımızla alınan her türlü uyarı ve bilgilerin zihinde tutulması ve istenildiğinde anımsamak işlevidir. Zihnin içinde yer alan hafızayı geliştirmeye yarayan teknikler ile zihnin en önemli faaliyeti olan hafıza güçlendirilebilmektedir. Hafıza bellek işlevi görürü ve bütün yaşantımız burada birikir. Sadece deneyimlediğimiz somut olaylar değil aynı zamanda hissettiklerimiz dahi depolanır.
Öğrenilmiş bilgiler hafızaya atılır. Herhangi bir bilginin de bize tanıdık gelmesi hatırlamadır. Hatırlamayı hafızayı geliştirmeye yarayan teknikler uygulanarak güçlendirilebilmektedir. Steven Pinker ’in bir sözünde dediği gibi “Bizler büyük ölçüde hafızalarımızdan ibaretiz. “ İnsanlar hafızanın öğrenme işlevi sayesinde yaşamlarını kolayca devam ettirebiliyorlar. Hafızanın depolama yöntemi kodlamadır. Hafıza kodlama sayesinde öğrenilen bir bilgiye kolayca tekrar ulaşabilir. Kokular, sesler, tatlar hafızaya kaydedilir. Bilgi ne kadar sık tekrarlanırsa o kadar kalıcı hale gelir. Öğrenilen bilgileri hafızayı geliştirmeye yarayan teknikler sayesinde sürekli hatırlanacak bilgi düzeyine getirebiliriz.
Hatırlanmakta zorlanılan bilgiler, genellikle günlük hayatta canlı tutmadığımız, yeterince kullanmadığımız bilgileridir. Düşündüğümüz her şey zihnimizde ki bağlantıları birleştirir ve hafızaya atar. Bizler ne kadar düşünürsek hafıza o kadar çalışır ve güçlenir. Hafıza durağan değil aksine sürekli dinamik ve geliştirilmek istenen bir yapıya sahiptir. Kullanılmamak istendiğinde zayıflamaya da müsait durumdadır. Bu sebeple oluşumu değil ama gelişimi bireylerin kendi elindedir.
Hafızası kuvvetli bireylerin doğuştan değil sonradan geliştirilmiş olduğu anlaşılmıştır. Öğrenme, deneyimleme, kaydetme ve hatırlama hafızanın bilgiyi depolama aşamasıdır. Bütün bu aşamalar ise gelişime açık yapılardır. Hafıza gelişimine her yaşta gereklilik duyulmaktadır. İnsanların yaşamını kolaylaştıran hafızayı geliştirmeye yarayan teknikler sıralanabilir.
Sürekli Pratik ve Egzersiz Yapmak
Pratik ve egzersiz yapmanın hafıza içerisinde bilgi ve metaryallerin kalıcılığını güçlendirmektedir. Beyin fırtınası yapmak da diyebileceğimiz oyunlar ile pratik yapmak hafızayı güçlendirmeye yardımcı olmaktadır.
Zihinsel İmgeler Hazırlamak
Bir bilginin hafıza içerisinde kalıcı olmasının en basit yollarındandır. O bilgiyi hatırlatacak notlar, fotoğraflar, nesneler, sözcükler oluşturulduğunda daima o bilgiyi çağrıştıracak ve unutulmasını engelleyecektir. Önem taşıyan bir konu hakkında not hazırlayıp o notu her zaman göz önünde bulundurarak da hatırlamaya yardımcı alternatif yollar geliştirebilirsiniz.
Uyku Alışkanlıklarını Düzene Sokmak
Hayatın her alanında olduğu gibi hafızayı geliştirmede de uyku çok önemlidir. Yeterince uykuyu almış bir zihnin öğrenme hızı daha farklıdır. Öğrenmenin doğru gerçekleşmesiyle ihtiyaç duyulduğunda hafızada hatırlama aşamasında da doğruya ulaştırır. Net bilgiyi iletir. Uykusuz bir zihin öğrenmeye kapalıdır ve ulaşılan bilgi net bilgi değildir. Bu sebeple insanların uykuya önem vermeleri ve belli aralıklarla ihtiyaç duyulduğu kadar uyku uyulmalıdır.
Gruplandırma Yaparak Hafızayı Güçlendirme
Bilgiler arasında gruplandırma yapmak hafızayı geliştirmeye yarayan teknikler arasındadır. Nesneleri ya da bilgileri başka şekiller ile birleştirerek akılda tutmak gruplandırmanın temelidir. Olayları uzun süre hafıza da tutmak için nesneler arasında benzerlikleriyle ilişkili kavramlar yan yana getirilir. Örneğin; dünyanın yuvarlak oluşunu topa benzetilerek akılda tutmak. Bunun gibi bir bilgiyi bir nesneyi şekilleri ile ilişkilendirip gruplaştırma oluşturduk. Bir başka örnek olarak beyaz, balon, bamya bu kelimeleri de ilk harf benzerliği ile ilişkilendirip gruplaştırdık. Hafıza içerisinde bu şekilde birbiriyle ilişkilendirilmiş bilgiler yer alır. Öğrenmeyi en basite indirgeyen bir yöntemdir.
Olaylar Arasında İlişkilendirme ve Kodlama Yapmak
Yaşanılmış belli bir olayı akılda tutmak için o olaylar hakkında benzerlik içeren başka bir olayla ilişki kurup sıralama yapmak veya birbirlerini çağrıştıracak kodlamalar yapmak hafızayı geliştirmeye yarayan teknikler içerisindedir. Örneğin yaşanılan bir trafik kazasını o gün havanın yağışlı olmasıyla ilişkilendirip, yağışlı havalarda kaza yapılabilir bilgisine ulaşılmıştır. Bunun gibi birbiriyle ilişkili kavramları bağdaştırmaktadır.
Düzenli Beslenmek
Tükettiğimiz gıdalar, sağlıklı ve düzenli beslenmek hafızayı kullanma açısından önemli bir faktördür. Karbonhidratlı, yağlı ve tuzlu beslenmek sağlığımıza olduğu kadar hafızamıza da zarar vermektedir. Bu gıdaların yerine ceviz, kuru baklagil, pekmez, havuç, balık gibi protein ağırlıklı gıdalar hafıza gelişimine oldukça katkı sağlamaktadır. Hafızayı güçlendiren en önemli besin takviyesi omega – 3 tür. Görüldüğü gibi beslenme şeklinin hafızaya direkt etki vardır.
Geliştirilmeye açık yapısıyla hafıza boş bir bellek gibi sınırsız bilgi barındırmaktadır. Her zaman yapılabilecek pratiklerle uygulanılabilecek tekniklerle hafıza güçlendirilebilmektedir. Bu tekniklere kulak vererek siz de hafızanızı güçlendirebilirsiniz.
