Dün karadelik ilk kez görüntülendi ve karadeliğin fotoğrafını çeken iki kadın dünyayı değiştirecek: Dr. Katie Bouman ve Feryal Özel
Dün astrofizikte çığır açan bir gelişme yaşandı. Bugüne kadar sadece similasyonunu gördüğümüz kara deliğin fotoğrafı çekildi. Onun fotoğraflanmasına giden süreci açan bir kadındı: Dr. Katie Bouman… Ekibin tek Türk üyesi ise Feryal Özel’di!
Karadeliği fotoğraflamak için bundan dünya büyüklüğünde bir teleskopa ihtiyaç vardı. Ancak MIT mezunu Dr. Katie Bouman bunun için bir algoritma yazdı ve dün beklenenn mucize gerçekleşti.
2012 yılında kurulan ve Dünya çapındaki 200 bilim insanından oluşan ekip ilk kez bir kara deliğin fotoğrafını çekmeyi başardı. Fotoğraf dünyanın farklı yerlerinde bulunan 8 teleskoptan toplanılan verilerle elde edildi. Dünya’ya 53 milyon ışık yılı mesafedeki Başak (Virgo) Takımyıldızındaki M87 Galaksisi’nin merkezindeki süper masif kara deliğin, “olay ufku” olarak adlandırılan ve kütle çekiminin en güçlü olduğu eşik bölgesinin bir fotoğrafını yayımladı.
Event Horizon Teleskobu’ndan (EHT) elde edilen veriler sonucu bir kara deliğin gerçek görseli ortaya çıkmış oldu. Daha önceki kara delik görselleri yalnızca bilgisayar simülasyonlarıydı.
KATIE BOUMAN’IN ALGORİTMASI BİRLEŞTİRDİ
Bu dünyanın kaderini etkileyecek olayın baş kahramanı ise bir kadın: Dr. Katie Bouman… Daha önce bir karadeliğin fotoğrafını çekmek için dünya büyüklüğünde bir teleskopa ihtiyaç duyulurken, Dr. Katie Bouman bunun için algoritma yazdı ve 8 teleskoptan toplanan verilerle karadeliğin fotoğrafı ortaya çıktı. Bizden 55 milyon ışık yılı uzakta olan bir karadeliği fotoğraflamayı şöyle hayal edebilirsiniz: Nokia 6610 ile uzaktaki bir dağ üzerindeki bir karıncayı çekmeye çalışıyorsunuz… İşte Dr. Bouman bunu yapabilecek algoritmayı yazan kişi…
VE KARADELİĞİN GÖRÜLDÜĞÜ O AN
Dr. Katie Bouman’ın karadeliği bilgisayarında gördüğü o anı kelimeler anlatmaya yetmiyor. Çocukça sevinmiş, yılların azminin sonucunu almış, müthiş bir gurur yaşıyor ve tarihe yazılıyor.
EKİPTEKİ TEK TÜRK BİR KADIN BİLİMİNSANI: FERYAL ÖZEL
Katie Bouman’ın algoritmayı yazdığı ekipte bir de Türk kadın biliminsanı var: Bilimsel çalışmalarını ABD’de sürdüren ve ‘dünyanın en akıllı kadınlarından biri’ olarak nitelendirilen, EHT Bilim Konseyi Üyesi ve Arizona Üniversitesi’nde astronomi ve astrofizik profesörü olan Feryal Özel (43)… Özel, karadeliğin gölgesinin büyüklüğünü ölçmek ve Albert Einstein’in görelilik teorisinin öngörülerini EHT gözlemleriyle karşılaştırmakla görevli olan Modelleme ve Analiz Çalışma Grubu’nu yönetti. 2003 yılında “Büyük Fikirler” adlı 20 kişilik listeye alınan Özel, 20 yıldır bu projede çalıştığını belirten Özel, “Bu tatlı anı yaşamak çok uzun zaman aldı” dedi.
BUNDAN SONRA NE OLACAK?
Bundan sonra ne olacak, hep birlikte göreceğiz? Belki de Einstein’in öngördüğü gibi uzay zaman bükülebilecek ve geçmişe geleceğe yolculuk yapılabilecek.
KARA DELİK NEDİR?
